Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı istihbarat servisleri genellikle farklı alanlarda, farklı yöntemlerle bilgi toplama veya nüfuz oluşturma çabası içindedir. Bu faaliyetleri ana başlıklar halinde şu şekilde açıklayabiliriz.
Diplomatik Örtü Altında Faaliyetler
Yabancı istihbarat servislerinin klasik yöntemlerinden biri, diplomat kimliğiyle ülkede görev yapan ajanları kullanmaktır. Büyükelçilikler, konsolosluklar ve kültür ataşelikleri çoğu zaman yasal dokunulmazlığa sahip olduğu için bilgi toplamak açısından elverişli konumlardır.
Örneğin:
CIA ve MI6 gibi servislerin büyükelçilik personeli arasında “siyasi danışman” veya “savunma ataşesi” gibi görevlerle yer alan istihbarat görevlilerini kullandıklarını biliyoruz. Bu kişiler, Türk devlet kurumlarıyla temas kurarak hem bilgi toplar hem de nabız yoklama, yönlendirme veya propaganda faaliyetlerinde bulunurlar
Sivil Toplum ve Medya Üzerinden Etki
Bazı istihbarat birimleri, doğrudan ajan faaliyetinden ziyade “etki operasyonu” yürütmeyi tercih eder.
Bu yöntemle hedef ülkenin kamuoyu algısı yönlendirilir, karar alıcılar üzerinde dolaylı baskı kurulmaya çalışılır.
Örneğin:
Uluslararası fonlarla desteklenen bazı sivil toplum kuruluşları, medya projeleri veya araştırma merkezleri, görünürde demokratik faaliyet yürütürken aslında belirli dış politika hedeflerine uygun içerikler üretir.
Bu, özellikle CIA ve MI6’nın “yumuşak güç” stratejisinde sıkça görülen bir yöntemdir.
Teknoloji ve Siber İstihbarat Alanı
Son yıllarda yabancı servislerin Türkiye’deki dijital altyapılara yönelik siber casusluk faaliyetleri hızla artmıştır.
Özellikle Çin, Rusya, ABD ve İsrail kaynaklı siber saldırıların Türkiye’deki kamu kurumları, enerji tesisleri, bankalar ve iletişim altyapılarını hedef aldığı rapor edilmiştir.
Bu tür faaliyetlerde, sistemlere sızarak veri toplama, sabotaj veya izleme amaçlı yazılımlar kullanılır.
Siber istihbarat, artık saha ajanlığı kadar etkili bir araç haline gelmiştir.
Finans ve Ekonomi Üzerinden Nüfuz
Ekonomik istihbarat, özellikle uluslararası şirketler, yatırım fonları, bankalar ve danışmanlık firmaları aracılığıyla yürütülür.
Türkiye’nin stratejik sektörlerinde (enerji, savunma, tarım, finans, iletişim gibi) faaliyet gösteren bazı yabancı kuruluşlar, kendi ülkelerinin istihbarat servislerine bilgi aktarıyorlar.
Bu durum sadece devlet düzeyinde değil, özel sektör rekabetinde de kritik rol oynuyor.
CIA ve MI6 gibi servislerin ekonomik analiz birimleri, bu tür verileri politika üretiminde kullanır.
Etnik ve Dini Ağlar Üzerinden Etki
Bazı servisler, Türkiye’deki etnik veya mezhepsel farklılıkları kullanarak bilgi toplama veya yönlendirme faaliyeti yürütür.
İran istihbaratı (VEVAK), mezhepsel bağlar üzerinden; Mossad, Kürt bölgeleri veya bölgesel operasyon hatları üzerinden; Rus istihbaratı (FSB ve GRU), eski Sovyet coğrafyası bağlantılarını kullanarak; Batılı servisler ise göçmen, STK veya akademik çevreler üzerinden temas kurarlar. Bu tür çalışmalar genellikle doğrudan casusluk değil, “sosyolojik istihbarat” niteliği taşır.
Basın, Akademi ve Kültür Faaliyetleri
Bazı servisler doğrudan gazeteciler, akademisyenler veya kültürel temsilciler üzerinden etki kurmaya çalışır. “Gazeteci görünümlü ajan” vakaları hem Türkiye’de hem dünyada sıkça görülür. Akademik araştırmalar, konferanslar, kültür projeleri veya burs programları aracılığıyla hem bilgi toplanabilir hem de hedef kişi ya da kurumlar yönlendirirler. Bu yöntem, özellikle MI6 ve CIA’nın “soft power” (yumuşak güç) yaklaşımında önemli yer tutar.
Yerel Unsurlarla Ortaklık
Yabancı servislerin en kritik gücü, yerel iş birlikçileridir.
Bu kişiler genellikle, gazeteci, iş insanı, bürokrat, akademisyen, siyasetçi veya STK yöneticisi kimliği taşır; bilgi, belge, analiz veya yönlendirme sağlar; bazen de farkında olmadan, dolaylı yollardan yabancı istihbarata hizmet eder. Türkiye’de son yıllarda yakalanan casusluk vakalarının çoğu bu tür “yerel bağlantılı” faaliyetlerdir.
Özetle, Türkiye’nin coğrafi konumu, NATO üyeliği, enerji hatları ve bölgesel etkisi nedeniyle hemen hemen tüm büyük güçlerin istihbarat servisleri ülkede çeşitli düzeylerde faaliyet yürütmektedir.
YABANCI İSTİHBARAT SERVİSLERİNİN ODAKLANDIKLARI BÖLGELER VE ÖNCELİKLİ SEKTÖRLER
CIA (ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı)
Bölgesel Odak Alanları:
Ankara ve İstanbul: Diplomatik temaslar, politika ve ekonomi ağı.
Güneydoğu Anadolu (Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır): Suriye sınır hattı, mülteci akışı, istikrarsız bölgeler.
Adana ve İncirlik Üssü çevresi: Askerî hareketlilik ve NATO faaliyetleri.
Sektörel Odaklar:
Savunma sanayii ve NATO projeleri. Enerji politikaları (petrol, doğalgaz, boru hatları). Finansal sistem ve merkez bankası politikaları. Sivil toplum ve medya (demokrasi, ifade özgürlüğü temalı projeler). Teknoloji şirketleri ve dijital altyapı.
Yöntemler: Diplomatik temas, akademik fonlama, medya desteği, STK bağlantıları, siber izleme.
MI6 (Birleşik Krallık Gizli İstihbarat Servisi)
Bölgesel Odak Alanları:
İstanbul: Finans ve ticaret istihbaratı. Ege Bölgesi ve Akdeniz: Enerji hatları ve deniz güvenliği. Ankara: Diplomatik ilişkiler ve istihbarat paylaşımı.
Sektörel Odaklar:
Enerji (Doğu Akdeniz gaz rezervleri, boru hatları) Finans ve uluslararası ticaret. Medya ve kamu diplomasisi. Akademik çevreler. (üniversiteler, düşünce kuruluşları)
Yöntemler: Kültürel etkinlikler, araştırma iş birlikleri, medya ve ekonomi danışmanlığı üzerinden bilgi toplama.
Mossad (İsrail İstihbarat Servisi)
Bölgesel Odak Alanları:
İstanbul: Operasyonel üs ve insan istihbaratı (HUMINT). Ankara: Diplomatik ve siyasi temaslar. Doğu ve Güneydoğu Anadolu: Kürt nüfus bölgeleri, Suriye-Irak sınır hattı.
Sektörel Odaklar:
Savunma ve güvenlik teknolojileri. Sınır güvenliği ve istikrarsız bölgeler. Enerji güvenliği. (özellikle Ceyhan hattı ve Doğu Akdeniz) Türkiye’nin bölgesel politikaları ve İran ilişkileri.
Yöntemler: Yerel bağlantılar, iş insanları veya akademisyenler üzerinden bilgi ağı, özel izleme operasyonları.
FSB / GRU (Rusya Federasyonu Güvenlik ve Askerî İstihbarat Servisleri)
Bölgesel Odak Alanları:
Karadeniz kıyıları: Montrö Boğazlar Sözleşmesi, deniz trafiği, savunma hareketliliği. Ankara: Diplomatik kanallar ve enerji projeleri (TürkAkım vb.). Antalya ve turistik bölgeler: Rus vatandaşları ve şirketleri üzerinden ağ oluşturma.
Sektörel Odaklar:
Enerji projeleri ve doğalgaz altyapısı. Askerî teknoloji ve savunma ihaleleri. Siber güvenlik ve veri toplama .Politik nüfuz ve medya takibi
Yöntemler: Siber operasyonlar, enerji anlaşmaları üzerinden bilgi temini, medya manipülasyonu.
MSS (Çin Devlet Güvenlik Bakanlığı)
Bölgesel Odak Alanları:
İstanbul: Uygur diasporası ve Çin karşıtı faaliyetlerin takibi.
Ankara: Diplomatik ilişkiler ve teknoloji iş birlikleri. Batı Anadolu sanayi bölgeleri: Teknoloji ve üretim casusluğu.
Sektörel Odaklar:
Yüksek teknoloji ve Ar-Ge .Savunma sanayii ve insansız sistemler .Telekomünikasyon ve 5G altyapısı .Uygur toplulukları ve istihbarat takibi
Yöntemler: Akademik ve iş ortaklıkları, öğrenci değişim programları, teknoloji yatırımları üzerinden bilgi toplama.
VEVAK (İran İstihbarat Bakanlığı)
Bölgesel Odak Alanları:
Van, Ağrı, Iğdır, Hakkâri: Sınır bölgeleri ve mezhepsel bağlar. Ankara: Siyasi ilişkiler ve dini kurumlar. İstanbul: Şii topluluklar ve ticari bağlantılar.
Sektörel Odaklar:
Mezhep temelli nüfuz. (dini ağlar, dernekler) Sınır ticareti ve enerji bağlantıları. Akademik ve dini organizasyonlar. Suriye ve Irak politikaları.
Yöntemler: Dini kurumlar, öğrenci bursları, sivil toplum ağları üzerinden istihbarat toplama.
BND (Almanya Dış İstihbarat Servisi)
Bölgesel Odak Alanları:
Ankara ve İstanbul: Diplomatik ve ekonomik temaslar. Ege ve Marmara sanayi bölgeleri: Ticaret ve üretim ağları. Avrupa’daki Türk diasporası bağlantıları: Çift yönlü bilgi akışı.
Sektörel Odaklar:
Sanayi ve teknoloji. Göç ve diaspora faaliyetleri. Savunma ihracatı ve NATO bağlantıları. Medya ve ifade özgürlüğü temalı ağlar
Yöntemler: STK fonları, gazetecilik bağlantıları, ekonomik raporlama ağları.
Genel Değerlendirme
Türkiye, coğrafi olarak Batı ile Doğu arasındaki istihbarat hatlarının kesişim noktasında yer alır. Bu nedenle her büyük güç, Türkiye’de hem bilgi toplama (intelligence gathering) hem de nüfuz oluşturma (influence operations) amacı güder.
Klasik ajan operasyonlarından çok, artık ekonomi, medya, akademi ve siber ağlar üzerinden yürütülen faaliyetler ön plana çıkmıştır. Yani günümüzde Türkiye’deki “casusluk” çoğu zaman silahlı değil, ekonomik ve bilgi temelli bir biçimde ilerlemektedir.
Şimdi sorabilirsiniz, MİT NEREDE?
Tüm bunlardan gelen raporların analizini yapmakla uğraşıyor. Neyse…
Neden TAM BAĞIMSIZLIK diyoruz anlaşılmıştır herhalde. Ve biz seçimlerle kurtuluş aramakla meşgulüz. DEVAM EDİN. Sonuç zaten MİLLİ MÜCADELE BİZDE ona hazırız.
